پیشینه تحقیق

خانم مريم ايماني در پروژه كارشناسي خود با موضوع: آموزش مهارتهاي اجتماعي به كودكان جهت اخذ مدرك كارشناسي آموزش ابتدائي از مركز آموزش عالي فرهنگيان مشهد زير نظر استاد راهنما آقاي دكتر منفردي در سال تحصيلي 1382-1381به نتايج زير دست پيدا كرده است:

نتیجه:

الف- مهارتهای اجتماعی در معلم باعث بهبود روابط اجتماعی در کودکان می شود. و می توان نتیجه گرفت با توجه به اهمیتی که معلمین در نزد فراگیران دارند کلیه رفتار و اعمال آنها متاثر از رفتار و اعمال معلمان است.

ب- ارتباط متقابل همسالان باعث رشد اجتماعی کودکان می­شود و همسالان به عنوان سرمشق می­توانند بر رفتار کودکان اثر گذارند.

ج- بازی های گروهی ودسته جمعی باعث رشد مهارت های اجتماعی کودکان می شود. بازی باعث رشد جنبه اجتماعی شخصیت کودک می شود و کودک در خلال بازی گروهی مفاهیم اجتماعی مانند نوبت گرفتن، احترام به حقوق دیگران و... را فرا می گیرند.

د-رسانه های گروهی باعث رشد مهارتهای اجتماعی در کودکان می شود. تاثیر آن در تحقیقات 41/. عنوان شده است.

ن- برخوردار بودن والدین از مهارت­های اجتماعی باعث تقویت مهارت های اجتماعی در کودکان می­شود. و با توجه به اینکه 80/. از معلمان اعتقاد دارند تاثیر برخورداری والدین از مهارتهای اجتماعی بر رشد مهارتهای اجتماعی کودکان و سلامت روانی و عاطفی آنها نقش اساسی دارد.

2- آقايان محمدرضا پرچمی عراقی و محمد حسن دولتی در سال 1377 به منظور اخذ درجه كارشناسي رشته آموزش ابتدائی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد به بررسی میزان اجتماع پذیری بین همسالان پسر چهارده دبستان و رابطه آن با خصوصیات شخصیتی آنها پايان نامه خود را زير نظر دکتر غلامرضا خوئی نژاد به اين موضوع اختصاص داده و به نتايج زير دست يافتند:

هدف کلی از این پژوهش تعیین میزان اجتماع پذیری (محبوب و مطرود بودن) پسران بر اساس گروه سنجی و چگونگی ارتباط آن با خصوصیات شخصیتی آنها (درون و برون گرائی، نوروتیک و پرخاشگری) است.

نتیجه گیری:

الف- برطبق پژوهش انجام شده بین میزان وجهه اجتماعی دانش آموزان و خصوصیات شخصیتی آنها از نظر درونگرایی و برونگرایی رابطه معنی داری وجود دارد.

ب- همچنین بین میزان وجهه اجتماعی دانش آموز وخصوصیات شخصیتی آنها از نظر نوروز و عدم نوروز رابطه معنی داری وجود ندارد.

ج- بین میزان وجهه اجتماعی دانش آموزان و خصوصیات شخصیتی آنها از نظر پرخاشگری و عدم پرخاشگری رابطه معنی داری وجود دارد.

3- در مقاله اي در مجله ي علمي پژوهشي اصول بهداشت رواني در تابستان 1388، سال يازدهم، شماره 2 پياپي (42) ص 148-141 كه توسط دكتر يوسف شاهي و همکارانش به بررسي تاثير سطح تحصيلات والدين بر مهارتهاي اجتماعي و مشكلات رفتاري دانش آموزان مبتلا به نشانگان داون پرداخته شده است يافته هاي زير بدست آمده است:

روش كار: پژوهش حاضر از نوع گذشته نگر بوده و جامعه ي آماري آن را 129 دانش آموز 7 تا 12ساله­ي مدارس استثنايي شهر تهران مبتلا به - نشانگان داون در سال تحصيلي 86- 85 و والدين شان تشكيل دادند.

اين دانش آموزان به روش نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي از مناطق آموزش و پرورش استثنايي شمال، جنوب، مركز، شرق و غرب شهر تهران انتخاب شدند و سپس پرسشنامه در اختيار والدين آن ها قرار گرفت. جهت تحليل داده ها از واريانس تك متغيره استفاده شد.

يافته­ها: نتايج اين پژوهش نشان داد كه بين سطح تحصيلات مادر و ميزان مهارتهاي اجتماعي دانش­آموزان مبتلا به نشانگان داون تفاوت معني داري وجود دارد (P<0/001) در حالي كه بين سطح تحصيلات پدر و مهارتهاي اجتماعي اين دانش آموزان تفاوت معني داري مشاهده نشد. (P=0/06)

هم چنين بين سطح تحصيلات والدين و مشكلات رفتاري دانش آموزان مبتلا به نشانگان داون با مقدار احتمال (P=0/46) براي مادران و مقدار احتمال (P=0/52) براي پدران تفاوت معني داري مشاهده نگرديد.

نتيجه گيري: از يافته هاي به دست آمده مي توان نتيجه گيري كرد كه بين سطح تحصيلات مادران و ميزان مهارتهاي اجتماعي دانش آموزان مبتلا به نشانگانداون رابطه ي مستقيم و مثبتي وجود دارد.

بررسی رابطه سازگاری اجتماعی کودکان با پیشرفت تحصیلی آنان که در سال 78-1377 توسط عبدالله مشهدی انجام گرفته نتایج ذیل را بیان نموده است.

الف– مهمترین عوامل انسانی که در رشد اجتماعی کودکان نقش عمده ای را ایفا می کند عبارتند از محیط خانواده، مدرسه، همسالان و اجتماع که خانواده مهمترین و اولین عامل تربیت اجتماعی و جامعه پذیری فرد محسوب می شود. بعد از خانواده معلمان و مدیران و همسالان الگو و نمونه خوبی برای رشد و تربیت کودک به شمار می روند.

ب – ویژگی های رشد اجتماعی: استقلال، پذیرش مسئولیت، آینده نگری، میانه روی و امید واری و خوش بینی

2) تحقیقی تحت عنوان رابطه بین میزان پذیرش اجتماعی با میزان هوش در کودکان پسر مقطع ابتدایی کلاس چهارم در شهرستان تربت جام توسط حمید تیموری و رضا خدادادی در سال 1375 انجام گرفته نتایج ذیل حاصل گردیده است.

الف- بین میزان هوش فرد با میزان مقبولیت اجتماعی رابطه ای معنی دار وجود دارد و هر چه فرد از هوش بیشتری برخوردار باشد می تواند مقبول تر باشد. زیرا او با شرایط محیط سازگاری بهتری ایجاد کرده است.

ب – از موارد کاربرد پژوهش: کمک به پذیرش اجتماعی و ارتقاء سطح تحصیلات آن ها، به کار گیری موثر در جهت رفع مشکلات اجتماعی و نارسایی های هوش دانش آموزان، به کار گیری بهترین و کاملترین شیوه برای پذیرش اجتماعی بهتر.[1]

یافته های علمی

ارتباط جتماعی:

ارتباط عبارتند از فن انتقال اطلاعات و افکار و رفتارهای انسانی از یک شخص به شخص دیگر. به طور کلی هر فرد برای ارتباط با دیگران و انتقال پیام های خود با ایشان برنامه ریزی می کند و در این رهگذر از وسایل مختلف بهره می جوید.

ارتباط و سازگاری اجتماعی به عنوان نشانه سلامت روان، از مباحثی است که جامعه­شناسان، روان­شناسان، روانکاوان و به ویژه مربیان در دهه های اخیر توجه خاص به آن مبذول داشته و بیش از آن که روان شناسی و روانکاوی در دنیای ناشناخته درون انسان به کاوش پردازد و بیش از آن که بهداشت روانی و نقش آن در حفظ سلامت ارتباطات اجتماعی شناخته شود اغلب ناسازگاری ها و رفتارهای غیر اجتماعی و ضد اجتماعی به علت های نا معلوم نسبت داده می­شد و به جای هر نوع درمان و کمکی به بیماران صرفا از راه مجازات­های غیرعادلانه ظلمی بر او روا می­داشتند. این روش نه تنها از بیماری های اجتماعی نمی­کاست بلکه افراد مبتلا را به ورطه ی هولناک سوق می داد.

انسان هر چه قدر در در برقراری ارتباط و سازگاری اجتماعی موفق تر باشد به رشد و تعالی در خور شایسته مقام خویش خواهد رسید که این همان تعلیم تربیت است و بزرگترین مانع این موفقیت عدم درک متقابل و سوء تفاهم بین افراد می باشد. به طور کلی در تمام ارتباطات انسانی از قبیل روابط ملت و دولت، رئیس و مرئوس، استاد و شاگرد همواره موضوع فهم و تفاهم مشکل بزرگی بوده است به طوری که بعضی قرن بیستم را قرن سوء تفاهم می نامند .اهل شناخت نیز می دانند که سوء تفاهم، بد فهمی و کج فهمی چه اثرات خانه بر اندازی در محیط خانوادگی و کاری دارد.

مهارت های اجتماعی:

مهارت هایی اند که نوجوانان را برای تعامل با سایر افراد اجتماع آماده می کنند و از آن جایی که یکی از مهمترین اهداف مورد توجه مسئولان و برنامه ریزان آموزشی کشور رشد و شکوفایی استعدادهای کودکان از طریق برنامه های آموزشی و پرورشی می باشد. و نیز آینده ی کشور در گرو موفقیت های آنان در امر تعلیم و تربیت می باشد و با توجه به این که سازگاری اجتماعی کودکان و نوجوانان در رابطه با تعلیم تربیت بسیار مهم می باشد روابط سالم و درست بین کودک و محیط او شامل هم سالان، معلم و خانواده و ... می باشد. از طرفی زندگی آدمی در نیم قرن اخیر همواره با رشد سریع جمعیت و تغییرات سریع اجتماعی و رفتاری و صنعتی تحولات عظیمی یافته و به نظر می رسد که شمار بزرگی از کودکان و نوجوانان دچار مشکلات سازگاری اجتماعی و رفتاری و عاطفی هستند ضرورت برنامه ریزی مربوط به پرورش مهارت های اجتماعی بیشتر آشکار می شود و بر والدین و معلمان است که آگاهی لازم از این مهارت ها بدست آورند. اجتماعی کردن صحیح کودکان به عنوان یکی از اهداف مهم تعلیم و تربیت چنین ضرورتی را بیشتر را آشکار می کند.

از جمله رفتارهای اجتماعی سازگاری کلامی و همدلی کردن، سلام کردن، دوست یابی و... است و نوجوانانی که بیشترین مشکلات ارتباطی را دارند آن هایی هستند که از سوی دوستان و همسالان طرد شده و نمی خواهند با دیگران همراه شوند و یا برای جلب توجه دست به هر کاری می زنند از اذیت و آزار کلامی گرفته تا جسمی و پرخاشگری و... که اگر چنانچه این حالت ادامه پیدا کند در بزرگسالی نیز مورد بی مهری و بی تفاوتی قرار گرفته و ناراحت و دلخور و غمگین خواهند بود، برای غلبه بر این حالات روحی و روانی دست به هر کاری زده حتی کارهای ناشایست و ناخوشایند و مواد مخدر.

مهارت های اجتماعی

مهارت­های اجتماعی استعدادی است که باعث بروز رفتارهایی می­شود که به صورت مثبت یا منفی تقویت می­شود و نه رفتارهایی که مورد تنبیه واقع می­شوند یا توسط دیگران خاموش می­شوند این مهارت­ها می توانند در روابط آدمی با دیگران نتایج مثبت و موفقیت امیزی به وجود اورند. اگر چه کسب مهارت­های اجتماعی یکی از عناصر اساسی اجتماعی شدن آدمی در کلیه­ی فرهنگ­ها بوده است لیکن در دو سه دهه­ی اخیر است که مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است از میان تئوری های روان شناسی، نظریه­ی یادگیری اجتماعی بیشتر به این مسئله پرداخته است. مهارت­های اجتماعی شامل مهارت در تشخیص خصوصیات گروه، مهارت در ارتباط­گیری با گروه، مهارت گوش دادن، مهارت همدردی، مهارت در ارتباط غیرکلامی، مهارت در تشخیص احساس­های خویش، مهارت کنترل خویش است. این مهارت­ها که در برخی از ویژگی­های خود با یکدیگر وجوه مشترک دارند از جهات دیگر دارای عناصر مخصوص به خود هستند.[2]

عوامل تعیین کننده ی مهارت های اجتماعی را می توان اساسا شامل دو دسته شناختی و رفتاری دانست. منظور از عوامل شناختی مهارت های مربوط به حل مسئله و قدرت استنباط است. آن چه که به حل مسئله مربوط می شود مستلزم برخورد با مسئله، تشخیص مسئله، توجه به راه حل های متفاوت، انتخاب یکی از راه حل ها و ارزیابی از نتیجه کار است. هر چه آدمی بهتر بتواند به این مقتضیات پاسخ مثبت بدهد قدرت سازگاری و بهداشت اجتماعی او بهتر خواهد بود اما آن چه که به قدرت استنباط اجتماعی مربوط است به حوزه های دریافت شخصی و چگونگی رشد فرد در هر حوزه بستگی دارد. این حوزه ها عبارتند از:

دریافت از افراد، دوستی، همسالان و روابط والدین با فرزند. وضعیت رشد فرد در رابطه با هر یک از این حوزه ها از مراحل زیر می گذرد: دریافت از افراد به صورت اشیاء، آگاهی از مقصود دیگران، وقوف به آگاهی دیگران نسبت به مقصود خود شخص، آگاهی از خصوصیات ثابت و قابل پیش بینی شخصیت و وقوف بر انگیزه های ناآگاهانه. با چنین دریافتی از وضعیت مهارت های اجتماعی می توان چهارچوب برنامه ریزی برای رشد این مهارت ها در فرد را تعیین نمود. علاوه بر مهارت های فوق توانایی مقابله در برخورد با دیگران نیز، علی رغم ضرورت انعطاف پذیری و تطبیق خود با وضعیت، حائز اهمیت است و وجود آن در میان مهارت­های اجتماعی لازم است و فرد باید به آن مجهز شود.

ویژگی های مهارت های اجتماعی

استقلال: یکی از نخستین نشانه های اجتماعی شدن است. استقلال یعنی توانایی انجام کار بدون کمک گرفتن از دیگران یعنی ما توانایی آن را داشته باشیم که گه گاهی هم تنها باشیم و از این تنهایی لذت ببریم یا برخی کارها را به تنهایی انجام دهیم این آزادی و استقلال نتیجه دو عامل است:

الف) احساس توانایی فرد در هدایت اعمالش یعنی عدم احتیاج به دیگران

ب) درک او از اعتمادی که دیگران در تقسیم کار به پیدا می کنند.

استقلال ویژگی مهمی است اما در عین حال زیاده روی در آن به نوعی عقب ماندگی می انجامد. ما در جامعه ای به سر می بریم که هر لحظه از زندگیمان عملا با دیگران و در ارتباط با آن ها می گذرد یک انسان رشد یافته ضمن استفاده از هم فکری و همکاری دیگران به استقلال خویش هم اهمیت می دهد و آن را حفظ می کند.

پذیرش مسئولیت

پذیرش مسئولیت باعث می شود فرد در موقعیت بالاتر قرار گیرد و وظایف سنگین تری را متعهد شود و این به افزایش تجربه و کارآیی او کمک می کند.

آینده نگری

ویژگی دیگر انسان اجتماعی آینده نگری است او درک می کند که تصمیمات امروزش ممکن است بر زندگی فرداها و سال های آینده اش اثر گذار باشد. بنابر این هرچه را که به دست می آورد خرج نمی کند یکی از نشانه های عدم اجتماعی شدن خرج کردن بی رویه ی پول و برداشتی این گونه اززندگی است.

میانه روی

مشخصه اصلی بلوغ اجتماعی است که لذت ها و حتی کار خود را متعادل نگه می دارد و اگر هم برای او ممکن باشد بیشتر ساعات خود را صرف تفریح و لذت بردن بکند هرگز چنین کاری را نمی کند و ساعات معینی را برای آن کار در نظر می گیرد به طوری که به وظایف اصلی خود لطمه ای نزند و به تجدید قوا و تمدید اعصاب او کمک کند.

امیدواری و خوش بینی:

کسانی که شخصیت های محکم و استواری دارند و به رشد اجتماعی رسیده اند در مواقع شکست و ناکامی روحیه ی خود را نمی بازند و به کوشش خود ادامه می دهند و در صورت تکرار شکست فعالیت خود را از سر می گیرند و از پذیرش اجتماعی فرار نمی کنند.

هدف های روانی و اجتماعی مهارتها:

1- تقویت وجدان کاری وگسترش وعمق نظم پذیری در تمام ذمینه های زندگی

2- تقویت روحیه خودسازی، خود اتکایی، خود رهبری و افزایش توانمندی برای مبارزه با هواهای نفسانی وغلبه بر حسادت و خودخواهی

3- تقویت مهارتهای اجتماعی در قدرت سازگاری بادیگران

4- تقویت روحیه همکاری، همدلی، نوع دوستی، گذشت، فداکاری و همزیستی

5- ایجادحس احترام به دیگران و تحمل عقاید دیگران

6- تقویت حس مسولیت پذیری در وظایف فردی و اجتماعی

7- گسترش همیاری درسی و تحصیلی به منظور پیشرفت تحصیلی از طریق گروه های دانش آموزی

اهداف اجتماعی شدن

1- شخص باید آن مهارت های ضروری که برای زندگی در جامعه لازم است را فرا گیرد.

2- شخص باید بتواند رفع نیازهای بدنی خود را به شیوه های قابل قبول و مطابق با فرهنگ جامعه فرا گیرد.

3- شخص باید بتواند به صورت مؤثری با دیگران ارتباط برقرار کند و توانایی خواندن، نوشتن و سخن گفتن پیدا کند.

4- فرد باید ارزش­ها و اعتقادات اساسی جامعه خود را در ذهن خود متمرکز کرده و از آن ها بهره­گیری کند.

5- آموزش قواعد و نظامات اساسی، از آداب و عادات رفتار روزمره گرفته تا روش های علمی.

6- فراگرد جامعه پذیری به همان میزان که عادات و رفتار فرد را مطابق هنجارهای اجتماعی تحت نظم و انظباط در می آورد و به او امید و آرزو می دهد.

7- فراگرد جامعه پذیری از طریق برآوردن خواست ها، آرزوها و امید ها برای فرد هویت می آفریند

8- فراگرد جامعه پذیری، نقش های اجتماعی، نگرش ها، انتظارات و گرایش های مربوط به آن نقش ها را بر فرد می آموزد.

9- نقش های اجتماعی، آمال و آرزوها، هویت ها و قواعد و نظامات رفتاری، روابط متقابل تنگاتنگی با یکدیگر دارند.

10- هدف دیگر فراگرد جامعه پذیری آموختن مهارت هاست. فقط با اکتساب و یادگیری مهارت ها افراد می توانند در جامعه منشا اثر واقع شوند.

مبانی تنظیم روابط اجتماعی

آن چه در جامعه ی انسانی نقش تعیین کننده و مهمی بر عهده دارد عبارتند از:

1- خانواده

2- مدرسه

3- گروه های دوستی و همسالان

4- محیط اجتماع شامل: رسانه های گروهی – مساجد و اجتماعات دینی – انجمن ها و گروه های محلی، ورزشی و هنری

خانواده

اولین و مهمترین عامل تربیت اجتماعی و جامعه­پذیری فرد محسوب می­شود در سال­های اولیه عمر همه چیز را از دریچه دید خانواده می­بیند امر و نهی والدین، تقلید و همانند سازی کودک از مهمترین راه­های انتقال ارزشها، هنجارها و سنت­های جامعه به فرد است تا آن جا که عده­ای نقش خانواده را در تربیت کودک به منزله ی وراثت ثانوی ارتقا داده اند یعنی اثری که خانواده در روان اجتماعی کردن کودک می گذارد اثری با پایداری و جاودانگی اثر وراثت بر جسم و روح کودک است. در روند اجتماعی کردن کودکان عوامل گوناگونی مؤثرند از آن میان مادر تاثیرات عمیق تری بر ذهن کودک دارد و پس از مادر، پدر و سایر اعضای خانواده بر کودک تاثیر گذارند.

در خانواده طرز سخن گفتن، جامه پوشیدن، غذا خوردن و مهربانی کردن با دیگران، شرکت در اجتماعات دینی، خشنودی از مراسم دینی و برخی از اساسی ترین اصول سلوک با مردم آموزش داده می شود.

مهارت های اجتماعی مهم در تقویت روابط خانواده

1- توجه به نظرات والدین و کمک به آنان

2- برخورد مناسب و عاطفی با اعضای خانواده و جلب رضایت آنان

3- مشارکت در بحث ها و گفتگوهای خانوادگی و اظهار نظر به جا

4- همکاری و همراهی در تمامی امورات و بیان نظرات خود

5- کمک خواستن از اعضای خانواده در هنگام بروز مشکل

6- راهنمایی کردن افراد کوچکتر و نادیده گرفتن اشتباهات آنان

7- استفاده از کلمات مؤدبانه مثل لطفا، متشکرم و... هنگام خواهش از اعضای خانواده

8- پرهیز از تندی و خشونت در صورت بروز مشکل و...

محیط مدرسه

بعد از خانواده دومین محیطی که کودک به آن پا می گذارد مدرسه است، محیط مدرسه با توجه به این که بزرگتر از خانواده است اولین رابطه های اجتماعی را با افراد غیر فامیل برای کودک فراهم می آورد. معلمان، مدیر و همکلاسی ها و کلیه کسانی که در محیط آموزشی مدرسه دست اندر کار هستند هر یک به نحوی در رشد اجتماعی کودکان اثر می گذارند.

یکی از کارکرد های عمومی آموزش و پرورش، اجتماعی کردن کودکان و نوجوانان است یعنی فرد را برای زندگی در جامعه آماده کرده، آداب و رسوم، هنجارها، زبان و فرهنگ را به کودک می آموزد و مفاهیم عمده تربیت و رشد اجتماعی از جمله خود کفایی، ابراز وجود، استقلال، خود رهبری، رقابت، همکاری و دهها مؤلفه تربیتی دیگر که به نوعی شخصیت اجتماعی کودکان را شکل می دهد در دوران آموزشگاهی تحقق می پذیرد.

مدرسه در سیر اجتماعی کردن افراد دو وظیفه اساسی بر عهده دارد.

1- آموزش فکری وتعلیم بعضی از مهارت های مورد نیاز زندگی

2- تکمیل کار نهادهای دیگری که در اجتماعی ساختن افراد نقشی بر عهده دارند مثلا می دانیم که خانواده و همسالان هر یک آموزش هایی درباره ی همکاری با دیگران بر عهده دارند که ادامه آن در مدرسه تکمیل می گردد و از طرفی می تواند به کودک شرور تعلیم دهد که بدون آزار و اذیت دیگران از زندگی خود خرسند باشند .

مهارت های اجتماعی در تقویت روابط مدرسه

1- شناختن و اجرا کردن مقررات مدرسه و کلاس

2- بهره گیری درست از وسایل و امکانات مدرسه

3- استفاده کردن از کلمات مؤدبانه در برخورد با دوستان و مربیان

4- بحث و گفتگو با اولیاء مدرسه در جهت بهبود وضع مدرسه

5- اجتناب از کارهی نادرست که از سوی دیگران توصیه می شود.

محیط همسالان

گروه های سنی مشابه می توانند الگو و نمونه خوبی برای رشد و تربیت کودک به شمار آیند.

گروه همسالان به طور مستقیم و غیرمستقیم در شکل­گیری خود پنداری کودک مهم می­باشد زیرا کودک ذاتاً خود را از جهات هوش، محبوبیت، صداقت و احساس مسئولیت با گروه همسالان مقایسه می­کند.

محیط اجتماع

علاوه بر محیط خانه و مدرسه و گروه همسالان کلیه عناصر اجتماع می توانند در رشد اجتماعی مؤثر واقع شوند. تماس بچه ها با هم و برقراری روابط صحیح میان آنها در رشد اجتماعی کودکان مؤثر است. رشد قوه تکلم در بچه ها نیز دلیل بر رشد اجتماعی آنان می باشد افرادی که بیشتر با دیگران تماس دارند بهتر می توانند مقاصد خود را برای دیگران بیان کنند و نظرات دیگران را درک نمایند ، تغییر رغبت ها و علایق بچه ها تا اندازه ای رشد اجتماعی آنان را ظاهر می سازند. ( رشد معلم ، شماره 75)

مهارت های اجتماعی مهم در تقویت روابط شهروندان

1- شناختن مقررات جامعه و حقوق شهروندان

2- در نظر گرفتن آزادی های فردی و اجتماعی

3- پرهیز از ایجاد زحمت برای شهروندان

4- برخورد انسانی و مؤدبانه با دیگران

5- بهره گیری مناسب از امکانات عمومی جامعه

6- راهنمایی همسالان و کوچکتر ها در رعایت انضباط اجتماعی و حفظ اموال عمومی

7- تلاش در جهت رفع نیاز های شهروندان (همان)

هدف از انجام پژوهش یافتن پاسخ این سوال است که چه عواملی در ناسازگاریها و عدم همدلی برای برقراری ارتباط اجتماعی در دانش آموزان تاثیر گذار است ؟و چگونه می توان این گونه ناسازگاری ها را درمان کرد.

برای رسیدن به اهداف فوق باید به پرسش های ذیل پاسخ داده شود.

1- علت اصلی ناسازگاری هاو همدلی در برقراری ارتباط اجتماعی در نوجوان چیست؟

2- چه راه حل هایی را می توان ارائه نمود تا در برقراری تعامل اجتماعی موفق باشند؟

3- نقش راهنمایی و مشاوره در انتقال مهارت های اجتماعی به نوجوانان چیست؟

به نظر پیاژه از لحاظ روان­شناختی، نوجوانی سنی است که فرد در جامعه ی بزرگسالان وارد می شود و با آن ها می آمیزد و سنی است که کودک به زودی می فهمد اگر چه در سطح پایینی از بزرگسالان قرار دارد اما با آنان برابر است و حقوق برابر دارد. نوجوانی همچنین تغییرات هوش، بسیار عمیقی را شامل می شود و این تغییرات هوشی نوعی تفکر نوجوان است او نه تنها بین خود و بزرگسالان روابطی را برقرار می کند بلکه خاصیت عمومی این مرحله از رشد و تکامل است.

اجتماعی شدن فرایندی است که به انسان راه های زندگی در جامعه و تعامل انسان ها را می آموزد، به فرد شخصیت و هویت می دهد و ظرفیت های او را در جهت انجام وظایف فردی و به عنوان عضو جامعه توسعه می بخشد برای آن که فرد بتواند به حیات خود ادامه دهد به ناچار باید بیاموزد که چگونه با دیگران ارتباط برقرار کند و حتی برای رفع بنیادی ترین نیاز های خود با آن ها همکاری کند و در فرایند اجتماعی شدن است که میراث فرهنگی از نسلی به نسل دیگر انتقال می یابد.[3]

در اغلب موارد کودکان به چندین دلیل تنها می مانند یا توسط دوستانشان طرد می شوند:

1- بدرفتاری: گاهی این کودکان رفتاری تند و خشونت آمیز از خود نشان می دهند تا حدی که باعث آزردگی دیگران می شوند آن ها دعوا می کنند به از کلاس و مدرسه دردسر درست می کنند قلدری می کنند و... کودکان خشن و پرخاشگر درک نمی کنند که بد رفتاری آن ها شدیدا بر روابط گروهی شان تاثیر می گذارد و موجب قطع ارتباط آن ها به جمع می شود.

2- انزواطلبی: برخی از کودکان و نوجوانان به دلیل منفعل بودن یا به علت اضطراب شدیدی که از بودن در جمع حس می کنند از جمع دوستانشان دور می شوند این گروه بیشتر وقت خود را تنها سپری می کنند.

3- متفاوت بودن: برخی از کودکان خود را متفاوت از دیگران میدانند (خوب می­پوشند، زیاد درس می­خوانند فخر می فروشند حتی چاق یا لاغر و یا دچار معلولیت جسمی اند) و به همین دلیل از جمع کودکان دیگر دور می شوند. متاسفانه این کودکان همیشه هدف رفتارهای خشونت امیز قلدرها قرار می گیرند و اغلب بچه های کلاس نیز با رفتاری که با آن ها می شود همراهی می کنند.

اغلب بچه های که توسط دوستانشان مورد بی مهری و بی تفاوتی قرار می گیرند ناراحت، دلخور و غمگین اند آن ها شدیداً احساس تنهایی می کنند و بر این باورند که هیچ کس برای آن ها ارزش و احترامی قائل نیست از طرف دیگر دوست دارند که توجه سایرین را به سوی خودشان جلب کنند و به همین دلیل سعی می کنند برای جلب توجه دیگران دست به هر کاری بزنند زیرا معتقدند مورد توجه قرار گرفتن به هر علتی بهتر از نادیده گرفته شدن است. بعضی از افراد این گروه حتی ممکن است دست به کارهای خلاف، مصرف مواد مخدر و رفتارهای بزهکارانه نیز بزنند. در حقیقت این گروه تحمل طرد شدن، نادیده گرفته شدن و محرومیت توسط جمع را به هیچ عنوان ندارند...